Zerdüşt kültürü ve inancı, Kızılbaşların yolu | Erdal Boyoğlu

…Erdoğan ise kindar ve nefret söylemiyle “bunlar Zerdüşt, Zerdüşt” diye hedef gösterdi. Felsefesi güzellik ve eşitlik olan Zerdüşt inancını sadece kötülemiyor, her türlü saldırganlığı meşru göstermek istiyor…

Zerdüşt kültürü ve inancı M.Ö 600- M.S 650 yılları arasında Pers İmparatorluğu’nun resmi inancı olarak bilinmektedir.

Kürd halkı hem kültürel yaşamını hem de inanç boyutunu Zerdüşt gelenekleriyle içselleştirdiğine dair bir çok yazılı belge bulunmaktadır.

Ezidi Kürdler ve Türkmenler de Zerdüşt felsefesinin kültürel ve inanç boyutunda etkilenmiştir. Kültürel geleneklerinde sürdüre gelmistir.

Zerdüşt felsefesinde Su, toprak, ateş kutsal sayılır. Ateşe, aydınlığa ve güneşe bakılarak ibadet edilir.
Kadın ve erkek bir arada, birbirine arkadaş olarak görülür. Kadın ve erkek eşit görülür. Çok eşliliği değil tek eşliliği savunur. Zerdüştlüğün yayıldığı yerlerde çok eşliliğin azaldığı, tek eşliliğin çoğaldığı görülmüştür. Kadınların evlerde çocuklarına karşı annelik rolleri, onların işe yarar yönlerini geliştirerek, yol gösterici rol üstlenmelerini sağlamıştır.
Zerdüşt kültürü, kötülere karşı topraklarını savunmayı onur sayarak haksızlıklara karşı durmayı yaşamın en onurlu duruşu olarak görmektedir. Namuslarını korumalarında kadınların eğitilip yetiştirilmesinin önemli olduğunu savunmaktadırlar. Zerdüştlük dürüstlüğü ve fakirlere yardım etmeyi savunur. Mağdurun ve fakirin yanında olur ve onların korunması için her türlü dayanışmayı sergiler.
Zerdüşt felsefesi, ateşe üç anlam yükler: 1) Ateşin başlangıcı olarak ev ateşi adını taşıyan 2) Kubat ateşi, bu ateş sürekli yanan ve kötülükleri uzaklaştırandır 3) Halkların meydanlarda yakılan ve etrafında eğlenilen aynı zamanda üzerinden atlamak kötülüklerden arınmak anlamına gelmektedir. Zerdüşt felsefesine göre, ateş günah ve suçlardan arındırıp temizleyen yetkinin dışında ilahi güç kuvveti kudret veren bir kaynak olarak da görülür. (Hıdrellez geleneği Zerdüşt kültürünü sürdüren bir gelenektir. Ateş üzerinden atlayarak dilek dilenir) Zerdüştlerin yaşamı Zerdüşt kültüründe tarım ve hayvancılıkla uğraşıp bol üretimi savunur. İnanç olarak Köpek ve kedinin öldürülmesini günah sayar.
Zerdüştlükte, şarabın içilmesi ibadetle bütünleşen ve birleşen bir inanış olarak görülür. Ruh gözünün açılması amacıyla içilmesini savunur. İnanç alanında şarkı ve şiirlerin önemli bir yeri vardır. Zerdüşt, cenneti şarkılı bir yer olarak değerlendirir. (İslamda olmayan müzik ve dem Kızılbaş-Alevilikte beyitlerin ve deyişlerin önemi daha iyi anlaşılmaktadır). Zerdüşt inancı ateşi yüceltir ve onu kıble olarak kabul eder. Ateş önünde insanlığın eşit ve adaletli olması için güzel temennilerini söylerler. Zerdüştlükte asıl kıble güneştir. Ateşi söndürmek, su dökmek günahtır. Zerdüştlükte, iyi sözler, iyi düşünceler ve iyi hareketler ilkeleridir. Zerdüşt felsefesinde iyi ve kötü vardır. İnsana dair yardımseverlik insan yaşamına yön verir. Zerdüştlerin dini törenlerinde ateşin önünde ayinler yapmasının nedeni, ateşin karanlığı önlemesidir. Zerdüşt inancında kötülük karanlıkla özdeştir. Zerdüştlük, hürmüze ibadet etmeyi ailenin büyüklerine özgü kılmış ve onları “PİR” diye adlandırmıştır. Musahiplik Zerdüşt geleneğidir. İnsanlar arasında sevginin ve dayanışmanın güzel bir bağlılığıdır. Müsahiplik iki insan arasında olur. İslamda Müsahiplik yoktur. Bazı araştırmacılar Zerdüşt’ün Med kökenli Medlerin ülkesinde ortaya çıktığı savunulur. Kitabı Avesta’yı ana diliyle yani Med dilinde yazıldığı söylenir. Zerdüştün kutsal kitabı ‘’Gathala Avesta’’ eski Farsca ve Kürtçe’dir. Zerdüştlükte öğrenmek ve sorgulamak Hikmet sahibi olmaktır. Çünkü Hikmet bilgi anlamına gelir. Ahura Mazdah (Hakim Rab anlamında) bazı tarihçilere göre Zerdüşt birden fazladır. M.Ö yedinci yüzyılda dünyaya geldiği de söylenmektedir. Zerdüşt inancını kürd halkı benimsemiştir. Kızılbaş-Alevi inancının kaynağı Zerdüşt’ün felsefesidir.
Alman felsefesinde Zerdüşt’lüğün önemli bir yeri var ama Anadolu’da malasef Zerdüşt felsefesinden bahseden Alevilerin sayısal varlığı neredeyse yok gibidir. Tarihinden kopartılan ve asimilasyona uğrayan halklar geçmişini inkar eder. Tarihine en büyük kötülüğü yapar.
Alman felsefecisi (Stuttgart, 1770- Berlin, 1831). Friedrich Hegel, insanların her şeyi öğrenebileceklerine inanıyor. HegeI’e göre dünya demek mantık demektir. İnsanlar mantığın sınırlarını çözdükleri anda beşerin sınırlarını da çözmüş olacaklardı. HegeI’e göre, biricik, canlı felsefe, çelişmelerin -daha doğrusu karşıtların- felsefesidir der. Hegel, Zerdüşt felsefesiyle yakından ilgilenir ve üzerine değerlendirmeler yapar.
Friedrich Wilhelm Nietzsche ( 15 Ekim 1844 ? 25 Ağustos 1900) Alman filolog, filozof, kültür eleştirmeni, şair ve besteci. din, ahlak, modern kültür, felsefe ve bilim üzerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir üslupla eleştirel yazılar yazmıştır. “Zerdüşt Böyle Buyurdu” adlı kitabı var.

Alman filozofları Zerdüştlüğü bilge olmaya, barış diline konu yaparken Aleviler(!) de Zerdüşt kültüründen uzaklaşıp cellatlarının dinine şeriata sarılmak istiyorlar.
Alevilere saldıranlar kimler,
Alevileri yok sayanlar kimler.
Alevilere gulu gulu dansı yapıyor diyenler kimler.
Cem evlerine cümbüş evi diyenler kimler.
Günümüze kadar alevilere her türlü vahşeti yapanlar kimler.
Alevileri yakanlar kimler. Çocuklarına yak ula yak diyenler kimler.

En çok müslümanların saldırısına uğramalarına rağmen,
en çok islamcıların kin ve nefretini üzerlerinde hissetmelerine rağmen,
en çok cem evlerine yönelik ahlaksız saldırılarına rağmen,
en çok islamcılar tarafından katiama uğramalarına ragmen,
Ve hâlâ
En çok islam dininin tahammülsüzlüğüne biat etmek istiyorlar.
Aleviligi islamla yan yana getirmek istiyorlar.
Şiddetten yana bir dini Kızılbaş-Alevilige bulaştırmak istiyorlar.
Zerdüşt kültüründen, barış dilinden uzaklaşıp şiddet diniyle yan yana görünmek istiyorlar

Cumhurbaşkanı Erdoğan ise kindar ve nefret söylemiyle “bunlar Zerdüşt-Zerdüşt” diye hedef gösterdi. Felsefesi güzellik ve eşitlik olan Zerdüşt inancını sadece kötülemiyor her türlü saldırganlığı meşru göstermek istiyor.

Zerdüştlük ve Kızılbaşlık; İnsandır, Doğadır ve Güneştir…

Bilmek isteyen yola çıkar…

Erdal Boyoğlu – 14.10.2022