Göçmenler Günü: Karaca’dan Yerlikaya’ya üç önerge

Emek Partisi (EMEP) Gaziantep Milletvekili Sevda Karaca, 18 Aralık Uluslararası Göçmenler Günü’nde İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya üç ayrı soru önergesi verdi. Önergelerde göçmen kadınların “dark web” üzerinden pazarlanması iddiası, Harran Geçici Barınma Merkezi’ndeki 22 Suriyeli Alevinin durumu ve Suriyelilerin geçici koruma statüsüne ilişkin değişiklik iddiaları yer aldı.

Avrupa Demokrat Haber Merkezi

Karaca, Uluslararası Göçmenler Günü’nün 18 Aralık’ta anıldığını hatırlatarak, göçmenlere yönelik hak ihlalleri ve sömürü iddialarına ilişkin Bakanlığın yanıtlaması istemiyle Meclis’e üç ayrı başvuru yaptığını belirtti.

Kadın ticaretine dair sorular

Karaca, basına yansıyan haberlerde Türkiye’de yaşayan Afganistan, Pakistan ve Suriye uyruklu göçmen kadınların “dark web” üzerinden 4 bin dolar karşılığında “seks kölesi” olarak pazarlanması iddiasını gündeme taşıdı. Devletin koruma yükümlülüğüne işaret eden Karaca, “Göçmen kadın emeğinin, bedeninin ve yaşamının bu denli pervasızca pazarlanabildiği bir düzende, yalnızca failler değil; denetim yapmayan, önlem almayan ve görmezden gelen kamu otoritelerinin de sorumluluğu tartışılmalıdır” ifadelerini kullandı.

Karaca’nın önergesinde öne çıkan sorular şöyle sıralandı:

Ülke sınırları içinde veya dış sınır bölgelerinde dark web üzerinden göçmen kadınların “ticaretine” konu edildiğine dair resmi bir tespit veya soruşturma yürütülmekte midir; varsa detayları nelerdir?
Bu tür ilanların takip edilmesi ve engellenmesi amacıyla mevcutta bir dijital izleme ve müdahale mekanizması var mıdır; varsa hangi kurum/kuruluşlar yetkilidir?
İnsan ticareti mağduru olabileceği şüphesiyle başvuran, bildirimde bulunan veya dışarıdan tespit edilen göçmen kadınlara yönelik hangi koruma mekanizmaları (barınma, psikososyal destek, hukuki yardım, dil erişimi vb.) aktif olarak uygulanmaktadır; erişilebilirliği ve sayısal verileri nelerdir?
Göçmen ve sığınmacı kadınların riskini artıran göç, ikamet, çalışma izinleri, barınma ve sosyal destek eksikliklerine karşı hangi adımlar atılmaktadır?
Dark web gibi ulaşılması güç platformlarda yayılan suç içerikli içeriklerin engellenmesine yönelik adli/siber operasyonlar yapılmakta mıdır?
İlanlarda adı geçen iller (örneğin Urfa, Kilis, Antep) özelinde kolluk kuvvetleriyle yürütülen denetim, soruşturma, suç duyurusu veya operasyon var mıdır?
İnsan ticaretiyle mücadelede mağdur odaklı bir politika yerine göçmen karşıtı güvenlik yaklaşımının öne çıktığı eleştirisi karşısında Bakanlığın sorumluluğu nasıl değerlendirilmektedir?

Harran Geçici Barınma Merkezi gündemde

Karaca’nın ikinci soru önergesi, Şanlıurfa’daki Harran Geçici Barınma Merkezi (GBM) gündemiyle verildi. Karaca, Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) tespitlerine atıfla, merkeze sevk edilen 22 Suriyeli Alevinin hukuki bir dayanak olmaksızın süresiz şekilde alıkonulduğu, kötü muamele ve ayrımcılığa maruz kaldığı iddialarını aktardı. Karaca, merkezin fiilen cezaevi koşullarında işletildiği; sağlık hizmetlerine erişimin engellendiği, hijyen ve barınma koşullarının insan onuruna aykırı olduğu yönündeki iddialara ilişkin Bakanlığın sorumluluğuna dikkat çekti.

Önergede Bakan Yerlikaya’ya yöneltilen sorular arasında şunlar yer aldı:

Harran GBM’de tutulan 22 Suriyeli Alevi hangi hukuki statü ve yasal gerekçe ile alıkonulmaktadır; alıkonulma nedenleri ve haklarına ilişkin yazılı, anlaşılır bilgilendirme yapılmış mıdır?
Merkezin “açık kamp” statüsünde kurulmasına rağmen fiilen kapalı tutma merkezi gibi işletilmesinin gerekçesi nedir; hangi mevzuata dayanmaktadır?
Sağlık hizmetlerine erişimin engellendiği, çocukların hastaneye götürülmediği, ilaç ve tedavinin sağlanmadığı iddiaları hakkında Bakanlığın açıklaması nedir; özellikle 11 yaşındaki bir kız çocuğunun diş ve göz rahatsızlıklarına rağmen tedavi edilmemesinin gerekçesi nedir?
Zeminde hijyenik olmayan süngerlerde yatıldığı, yemeklerin sağlıksız olduğu, sıcak suya erişim bulunmadığı, tuvalet-banyo koşullarının insan sağlığını tehdit ettiği yönündeki tespitlere dair denetim raporları mevcut mudur?
Avukata ve adalete erişimin, merkezin fiziki izolasyonu ve ulaşım imkanlarının yokluğu nedeniyle fiilen engellendiği iddiası doğru mudur; bu engellerin kaldırılması için hangi adımlar atılmıştır?
Alevi kimliğine yönelik ayrımcı söylem ve şiddet, bir Alevi gencin işkence gördüğü ve hayati risk altında olduğu, bir LGBTİ bireyin tecrit koşullarında tutulduğu iddiaları hakkında soruşturma başlatılmış mıdır; başlatılmadıysa gerekçesi nedir?
Merkez hakkında geçmiş yıllardan bugüne taciz, şiddet, istismar ve kötü muamele iddiaları tekrar tekrar gündeme gelmesine rağmen açık tutulmasının izahı nedir?
Merkezin ulusal mevzuat ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası insan hakları sözleşmeleri karşısındaki durumu Bakanlıkça uygun görülmekte midir; görülüyorsa bu iddialar nasıl açıklanmaktadır?

Geçici koruma iddiası

Karaca’nın üçüncü önergesi, Suriyelilerin geçici koruma statüsünün kademeli olarak kaldırılacağına ilişkin iddialara odaklandı. Karaca, 1 Ocak 2026 itibarıyla statüsü kaldırılan Suriyelilerin sağlık hizmetlerinden paralı yararlanacağı, Türkiye’de kalabilmek için ağır koşullara bağlanan ikamet iznine zorlanacağı yönündeki iddiaları gündeme getirdi; bu uygulamaların “gönüllü geri dönüş” söylemiyle örtülmeye çalışılsa da fiiliyatta yeni bir sömürü düzenine kapı aralayacağını savundu. Karaca, “İkamet izni için öne sürülen kriterler, parası olanın kalabileceği, yoksul emekçi mültecinin ise barınamayacağı bir düzen öngörmektedir” diyerek, statü kaybının göçmenleri kayıtdışı ve güvencesiz çalışmaya daha da iteceğini belirtti.

Bu başlık altında Karaca’nın yanıtını istediği sorular özetle şöyle:

Geçici koruma statüsünün kaldırılması kararına hangi hukuki ve idari gerekçeler dayanmaktadır; anayasal ilke ve uluslararası yükümlülükler çerçevesinde neden ve nasıl alınmıştır?
Sağlık hizmetlerinde ücretsiz uygulamanın sonlandırılması kararının gerekçeleri nelerdir; katılım paylarının güvencesiz ve düşük ücretlerle çalışan Suriyeliler açısından erişimi fiilen imkânsızlaştıracağı dikkate alınmış mıdır?
İkamet izni için öngörülen ağır kriterler hangi yasal dayanaklara sahiptir?
Gaziantep’te yaşayan yüz binlerce Suriyelinin önemli bölümünün kayıt dışı, güvencesiz ve düşük ücretli işlerde çalıştığı biliniyorken “düzenli iş” ve “yeterli maddi birikim” şartlarının karşılanamayacağı ve bu kişilerin kaçak hale düşeceği değerlendirilmiş midir?
Geçici koruma statüsünün kaldırılması sürecinde zorla geri göndermeye yol açabilecek uygulamaların önüne geçmek için hangi somut önlemler alınacaktır?